In de plannen van GroenLinks staan drie waarden centraal: duurzaamheid, kansengelijkheid en diversiteit. GroenLinks wil gelijke kansen voor iedereen om van het leven iets moois te maken – via uitdagend onderwijs, goede zorg en een arbeidsmarkt waar iedereen aan het werk kan. Voorop staat dat mensen zelf de regie nemen over hun eigen leven. GroenLinks gelooft ook in de kracht van verschil. Iedereen heeft het recht om anders te zijn. Wij zijn trots op de vrijheid van meningsuiting, het recht op zelfbeschikking, non-discriminatie, de gelijkheid van man en vrouw en de scheiding van kerk en staat.
Onderwijs als emancipatiemotor
- Het onderwijs draagt bij aan het doorbreken van rolpatronen in de beroepskeuze. Het wordt aantrekkelijker voor mannen om in het basisonderwijs, de kinderopvang en op de voorschool te werken. Naast de basisopleiding tot leraar, krijgen pabo’s de mogelijkheid om ook specialisaties aan te bieden, zoals voor de onder- en bovenbouw en voor praktijkonderwijs.
- De vroege selectie in het Nederlandse onderwijs, die met name negatieve gevolgen heeft voor achterstandsleerlingen en aanzet tot een stereotype vakkeuze, wordt teruggedrongen door diverse maatregelen. Onder andere door maatregelen genomen die een keuze voor techniek en bèta aantrekkelijker maakt, in het bijzonder voor meisjes.
- Met hogescholen en universiteiten worden afspraken gemaakt over meer loopbaankansen voor jongeren, vrouwen en etnische minderheden binnen hun instellingen, bijvoorbeeld via een betere loopbaanbegeleiding en een meer diverse samenstelling van sollicitatiecommissies.
Eerlijke verdeling arbeid en zorg
- De overheid stimuleert dat zowel mannen als vrouwen werken en zorgen kunnen combineren. Financiële voordelen voor kostwinnersgezinnen in de belastingen en de sociale zekerheid worden afgeschaft. Het zwangerschapsverlof wordt uitgebreid tot twintig weken.
- Het kraamverlof voor partners wordt uitgebreid van twee dagen naar twee weken en het langdurig zorgverlof wordt beter toegankelijk voor alleenstaanden.
- De Nederlandse regering pleit voor bindende Europese afspraken over: a) een wettelijk minimumloon in iedere Europese lidstaat, gerelateerd aan het welvaartsniveau; b) verhoging van de arbeidsparticipatie van vrouwen, ouderen, etnische minderheden, mensen met een handicap of chronische ziekte en niet-studerende jongeren.
- Armoede komt hard aan, zeker bij kinderen. Armoede wordt teruggedrongen door de arbeidsparticipatie van alleenstaande ouders en laagopgeleide vrouwen te stimuleren.
- Gemeenten moeten met maatwerk zorgen voor voldoende mogelijkheden voor deeltijdwerk en kinderopvang.
Vrouwen aan de top
- Om gelijke beoordeling en doorstroming van mannen en vrouwen te bevorderen, dient de top van beursgenoteerde bedrijven en (semi)publieke instellingen voor ten minste 30 procent uit vrouwen te bestaan. Dit vereist quota, naar Noors voorbeeld.
Seksuele en reproductieve rechten zijn een speerpunt
- De seksuele en reproductieve gezondheid wordt bevorderd door voldoende aandacht voor seksuele vorming in het onderwijs.
- Docenten worden getraind om leerlingen te vormen in het omgaan met wensen en grenzen.
- De overtijdbehandeling wordt uit de abortuswet gehaald.
- De verplichte bedenktijd bij abortus wordt afgeschaft.
- In die delen van de Caraïben die Nederlands grondgebied zijn, zal op verantwoorde wijze gestalte worden gegeven aan de abortuspraktijk.
- Seksuele gezondheidszorg en abortus zijn toegankelijk voor iedereen, ongeacht verblijfsvergunning.
- Abortus en euthanasie zijn geen gewone medische behandelingen. Daarom is het goed om in een aparte wet extra eisen te stellen aan artsen die hiermee te maken krijgen. Maar in de huidige situatie zijn artsen die een abortus of euthanasie uitvoeren in principe strafbaar, tenzij ze zich aan de medische regels houden. GroenLinks wil dat omdraaien. Artsen zijn pas strafbaar nadat is gebleken dat ze zich niet aan de regels hebben gehouden, zoals bijvoorbeeld de 24-wekentermijn bij abortus en de consultatie van een onafhankelijke en gespecialiseerde arts bij euthanasie. Abortus en euthanasie moeten daarom uit het Wetboek van Strafrecht.
Intensivering aanpak huiselijk geweld, seksueel geweld en eergerelateerd geweld
- De preventie en bestrijding van huiselijk, seksueel en eergerelateerd geweld wordt geïntensiveerd. Bij uithuisplaatsing krijgt niet alleen de pleger, maar ook het slachtoffer rechtsbijstand. Er komt meer capaciteit en deskundigheid bij de politie. Daders krijgen, naast eventuele straf, vaker therapie opgelegd. Meer hulpverleners en professionals worden getraind om signalen van mishandeling te herkennen en te melden.
- De landelijke Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling wordt uitgebreid naar vrijwilligersorganisaties en levensbeschouwelijke instellingen.
- Wanneer er sprake is van fysiek of psychisch geweld kunnen partners met een afhankelijke verblijfsvergunning direct een zelfstandige verblijfsvergunning krijgen, zodat ze sneller uit de gewelddadige relatie kunnen ontsnappen.
- De opvangcapaciteit wordt uitgebreid.
- Gemeenten zorgen voor voldoende opvanghuizen en doorstroomwoningen voor vrouwelijke en mannelijke slachtoffers van huiselijk geweld.
- Er komt extra aandacht voor homoseksuelen en transgenders uit traditionele gemeenschappen, voor wie nu een groot gebrek aan opvang is
- De inhoudelijke deskundigheid van de professionals in de zorg voor jeugd wordt verbeterd, onder andere ten aanzien van huiselijk, seksueel, eergerelateerd en antihomogeweld en ten aanzien van culturele en religieuze verschillen.
- Toegelaten partners kunnen na een jaar een onafhankelijk verblijfsrecht krijgen, dat na twee jaar permanent wordt, of eerder als er sprake is van fysiek of psychisch geweld, seksueel misbruik of overlijden van de partner.
- Er komt ook een landelijk actieplan om de deskundigheid van hulpverleners ten aanzien van huiselijk, seksueel, eergerelateerd en antihomogeweld te vergroten, onder andere voor professionals in de jeugdzorg, zorginstellingen, de ouderenzorg, asielzoekerscentra, politie en de Immigratie- en Naturalisatiedienst.
Stevige aanpak mensenhandel
- De overheid ondersteunt initiatieven van prostituees om voor hun belangen op te komen en biedt hun mogelijkheden om uit de prostitutie te stappen.
- De opsporing en vervolging van mensenhandel wordt geïntensiveerd, zowel in de seksindustrie als in andere economische sectoren.
- Slachtoffers van mensenhandel krijgen een verblijfsvergunning als terugkeer naar het land van herkomst gevaarlijk voor hen is, ook wanneer zij niet getuigen in het strafproces.
Verbetering positie prostituees
- De controle op de seksbranche wordt verbeterd, zonder registratie van prostituees.
- Prostituees zonder werkvergunning en hun klanten worden niet strafbaar, om te voorkomen dat misstanden niet meer worden gemeld en prostituees de hulpverlening en gezondheidszorg mijden.
Stevige aanpak van discriminatie
- Er komt een nationaal actieplan tegen discriminatie, waarbij zelforganisaties een grote rol spelen.
- De Arbeidsinspectie gaat strenger optreden tegen discriminatie op de arbeidsmarkt.
- In artikel 1 van de Grondwet over gelijke behandeling wordt expliciet gemaakt dat ook discriminatie op grond van homo- en heteroseksuele gerichtheid, genderidentiteit, leeftijd en handicap niet is toegestaan. In de Memorie van Toelichting dient te worden verduidelijkt dat transgenders beschermd worden door artikel 1 van de Grondwet. Waar dit nog niet het geval is, worden alle discriminatiegronden in artikel 1 van de Grondwet toegevoegd aan de Algemene Wet Gelijke Behandeling.
- Nederland spant zich in om de horizontale richtlijn van de EU tegen discriminatie buiten de arbeidsmarkt goedgekeurd te krijgen.
- De Algemene Wet Gelijke Behandeling wordt aangescherpt. De ‘enkele feit constructie’, die scholen in het bijzonder onderwijs het recht geeft om openlijk homoseksuele leraren en leerlingen van school te sturen, wordt geschrapt.
- Nederland ijvert ervoor dat huwelijken en geregistreerde partnerschappen tussen partners van gelijk geslacht in alle EU-landen worden erkend.
- Ambtenaren van de burgerlijke stand mogen niet weigeren om partners van gelijk geslacht te huwen.
- Ouderschap van niet-heteroparen wordt zoveel als mogelijk gelijkgesteld aan dat van heteroparen en sociale acceptatie wordt bevorderd.
- De ondersteuning van homo-hetero-allianties, zoals in de sport en op de werkvloer, wordt voortgezet.
- Alle politiekorpsen gaan geweld tegen (vermeende) homo’s, lesbo’s, bi’s en transgenders registreren. Voorlichtingscampagnes brengen de mogelijkheid om anoniem aangifte te doen van antihomogeweld onder de aandacht. Geweld en intimidatie van homoseksuelen in de woonomgeving wordt aangepakt met ondersteuning van lokale, buurtgerichte initiatieven, het politienetwerk Roze in Blauw en door krachtige aansturing van het Openbaar Ministerie.
Verbetering positie en zorg voor transgenders
- Transgenderzorg wordt uitgebreid en er komt een einde aan de wachtlijsten voor transgenderzorg. Noodzakelijke, medische behandelingen bij geslachtsverandering worden vergoed door de basisverzekering.
- Op korte termijn worden drempels voor (administratieve) geslachtsverandering verlaagd: de sterilisatie-eis komt te vervallen. Ook aan genderpresentatie wordt niet getoetst.
Aandacht voor gender en seksualiteit in asielbeleid
- Kwetsbare groepen asielzoekers, zoals minderjarigen, vrouwen, seksuele minderheden en getraumatiseerden, krijgen bijzondere aandacht om ervoor te zorgen dat hun asielrelaas ten volle wordt getoetst. Alle asielzoekers worden in de gelegenheid gesteld om in elke fase van de procedure nieuwe feiten en omstandigheden in te brengen.
- Van vluchtelingen wordt niet verwacht dat zij bij terugkeer naar het land van herkomst hun seksuele geaardheid of genderidentiteit verbergen.
Versterking rol vrouwen in democratische processen in Arabische regio
- De landen in de Arabische regio zijn onze onmiddellijke zuiderburen en Nederland steunt actief de ontwikkelingen in die landen voor meer democratie, handel, welvaart en een rechtsstaat. Democratische bewegingen, waaronder de vakbeweging, jongeren- en vrouweninitiatieven en eerlijke ondernemingen, zijn onze natuurlijke partners.
Versterking positie vrouwen in Afghanistan
- Een vredes- en verzoeningsproces tussen alle conflicterende partijen binnen Afghanistan heeft prioriteit. Dat proces is gericht op de opbouw van een duurzame, democratische, veilige rechtsstaat en sociaaleconomische ontwikkelingen. Dat vereist grote inspanningen op diverse gebieden waaronder de positie van vrouwen.
Aandacht voor vrouwenrechten en minderheden in ontwikkelingssamenwerking
- De Nederlandse ontwikkelingssamenwerking legt zich toe op die thema’s waar ze een sterke reputatie en toegevoegde waarde heeft, zoals duurzame voedselzekerheid, mensenrechten, goed bestuur, duurzame economische ontwikkeling en het omgaan met de gevolgen van klimaatverandering. Hierbinnen komt aandacht voor onder andere kleine boeren en boerinnen, seksuele en reproductieve gezondheid en rechten, vrouwen, ontwikkeling en emancipatie van minderheden en fragiele staten. Met name de rol van ngo’s als waakhond wordt gestimuleerd. Daarnaast worden Nederlandse bedrijven en instellingen gestimuleerd om hun kennis beschikbaar te stellen aan ontwikkelingslanden.
Actieve rol vrouwen in wederopbouw
- Nederland zet zich in voor een actieve rol van vrouwen bij de opbouw van vrede en veiligheid in fragiele staten en conflictgebieden.