De steeds verdergaande segregatie op de basisschool is GL een doorn in het oog. Kansarme kinderen komen vaak alleen op de school in aanraking met de hoofdcultuur in Nederland. Dit vergroot hun kansen niet om tot een goede integratie, beter functioneren te komen in de maatschappij als zij volwassen zijn. Officieel hebben alle kinderen in Nederland gelijke kansen in het onderwijs. Segregatie in het onderwijs maakt die bewering, in de praktijk, tot een pertinente onwaarheid.
De meest kwetsbare
kinderen in onze samenleving gaan naar de slechtste scholen (inspectie van
onderwijs 2004 en sociaal cultureel plan bureau 2002). En dan gaat het niet
alleen over te zwarte scholen.
Uit onderzoek blijkt
dat niet zo zeer de etnische component zorgt voor een verslechtering van de
kansen op onderwijs maar de concentratie
van kansarme families
De belangrijke factoren die hierbij een rolspelen
zijn het opleidingsniveau van ouders,de woonomgeving. Laag opleidingsniveau is
vaak synoniem voor laag inkomen, wonen in een achterstandswijk en niet zelden
kom je dan op een buurtschool waarop veel achterstands kinderen zitten. Dat
zegt overigens niks over de kwaliteit van de school en al helemaal niets over
de leraren die zich elke dag weer voor de volle 100% inzetten.
Wel blijkt uit
onderzoek van Bowen Paulle, hoogleraar sociologie verbonden aan de universiteit
van Amsterdam dat alle kinderen gebaat zijn bij een goede gemengde school. De
prestaties van de kansarme kinderen gaan omhoog en hebben geen invloed op de
cijfers van de andere kinderen. Het punt waarop een school kan veranderen in
een zwakke school is wanneer er 40% kansarme kinderen op een school aanwezig
zijn. Bowen Paulle geeft dan ook als tip streef naar 30%, dan zit een school op
een goede balans. En dan, het allerbelangrijkste,waarom is een gemengde school
zo noodzakelijk? Kansarme kinderen moeten ze zich kunnen optrekken aan de
anderen. Integreren, sociaal leren: afkijken van leeftijdgenoten. Je leren
bewegen in de samenleving. Je leren bewegen buiten je eigen subcultuur. Dus
moet je kinderen uit lage inkomens/kansarmegroepen mengen met die uit de
middenklasse/ kansrijke groepen. Onder goede begeleiding en in een verhouding
van niet meer dan 30/ 70 procent.
De samenstelling van
de klas is hét instrument voor integratie.
En het goede nieuws
is dat het kán.
In Utrecht hebben we
een omvangrijke, stabiele middenklasse. Zo'n mengverhouding is dus haalbaar, en
de 'goeden' zullen er niet onder leiden. Een win-winsituatie."
AUTEUR: Arjan Post BRON: De
Humanist 2 2006 DATUM: 18/4/2006
Waarom is het zo
belangrijk dat kinderen al op
de basisschool te leren functioneren in de maatschappij waarin je ook
daadwerkelijk woont en waarin je straks moet werken:
Om succes te kunnen
hebben moet je niet alleen formele competenties hebben, zoals de juiste
diploma’s start kwalificaties maar ook informele competenties zijn minstens zo
belangrijk, omgangsvormen, culturelecodes. Je geaccepteerd weten de
samenleving, Weten dat je je
gemakkelijk kan bewegen in de toonaangevende cultuur van Nederland. Maakt dat
je heel anders binnenstapt bij een sollicitatiegesprek.
Daarom moeten wij
segregatie op de basisschool tegen te gaan.
Het tij is alleen te
keren als we collectief over concrete plannen en serieus over structurele
veranderingen nadenken.
Spreiding van
leerlingen op sociaal economische achterstand in plaats van etniciteitis niet
alleen een juridisch haalbare manier om kansarme kinderen toegang tot
beteronderwijs te geven, het is misschien ook onze beste kans om een meer
geïntegreerde samenleving te verwezenlijken.
De basisscholen
hebben vele uren per dag te maken met jonge mensen. Het onderwijs is de plek
waar we een reële kans hebben om kansarme mensen te integreren.
In Utrecht is 30%
van de basisschoolleerlingen kansarm. Zij wonen geconcentreerd in vier wijken.
Als we hen echte kans op de toekomst willen bieden, moeten we dus meer doen dan
alleen ouderinitiatieven stimuleren.In Kanaleneiland is 71 % kansarm. Door
menging met een naburige wijk als Oog in Al te bevorderen kunnen we de 71 %
kansarme kinderen uit Kanaleneiland meer kansen bieden. Dat betekent niet dat
mensen niet meer kunnen kiezen voor een school die zij willen. Er valt juist
meer te kiezen omdat scholen qua samenstelling van de populatie kans arm
kansrijk allemaal aantrekkelijk zijn. Het gebied waarin gekozen kan worden is
echter wel wat kleiner geworden. Op die manier snijdt het mes aan twee kanten
‘de vrijheid van onderwijs keuze blijft overeind, maar meer kinderen krijgen
een echte kans op een gezonde toekomst’.