Allison Luger (Voorzitter FemNet, GroenLinks Arnhem)

Eva Siebelink (FemNet/ GroenLinks Apeldoorn)

Imane Nadif (Gemeenteraadslid, GroenLinks Amsterdam)

Moira Mona (Sekswerker/ Activist)

Meike Korpershoek (Ondernemersnetwerk GroenLinks, Moderator)

Richelle Boone (FemNet)

Kiete Schmitt (Bestuurslid Organisatie & Leden, DWARS)

Dinah Bons (Raadslid BIJ1 Amsterdam)

Elise de Cuyper (Medewerker P&G292)

Foxxy Angel (Sekswerker/activist)

Jacomien Veldboom (Medewerker Shop/Spot46)

Jeroen Eijkemans (Medewerker P&G292)

Suzan Kemperman (Raadslid D66 Arnhem)

Pieter Nijhof (RozeLinks)

 

Huidige positie van sekswerkers

De communicatie met sekswerkers is de laatste jaren ten positieve veranderd. Dat levert nieuwe input vanuit sekswerkers op. Toch kunnen er ook nog veel dingen verbeterd worden.

 

Hieronder een aantal belangrijke punten rondom de huidige positie van sekswerkers:

  • Vanuit gemeenten wordt vaker gekozen voor een ‘geëmancipeerde benadering’ van sekswerkers in plaats van sekswerkers te zien als ‘zorgproject’.
  • De publieke opinie verschuift richting een positiever beeld van sekswerk, mede door media-aandacht de laatste jaren. Al blijven sommige mensen negatief, soms omdat zij niet goed geïnformeerd zijn.
  • Gemeenten merken dat de positie van sekswerkers verslechterd is op landelijk beleidsniveau. Dit komt door de invoering van de Wet Regulering Sekswerk en het toegenomen repressieve beleid.
  • De stigmatisering rondom sekswerk en sekswerkers blijft een probleem. Een voorbeeld van deze stigmatisering is discriminatie bij het aanvragen van een bijstandsuitkering door sekswerkers – men verwacht dat de sekswerker zal frauderen.
  • Corona bemoeilijkt(e) de positie van sekswerkers, vaak werden zij niet meegenomen in steunpakketten.
  • Met name door corona wordt sekswerk ook steeds vaker digitaal beoefend. Dat zie je terug aan het stijgende aantal gebruikers op online sekswerk platforms.

 

Vergunde werkplekken

Bijna overal in Nederland kun je vergunde werkplekken voor sekswerk vinden. Met vergunde werkplekken wordt bedoeld: massagesalons, huizen, ramen en clubs die een vergunning hebben voor sekswerk. Dit is over het algemeen redelijk goed geregeld, maar ook hier kan er nog veel verbeterd worden.

 

Hieronder een aantal punten rondom vergunde werkplekken:

  • Vanuit sekswerkers is er vraag naar extra vergunde werkplekken, met name voor mensen die niet willen of niet kunnen werken vanuit huis. Het openen van nieuwe vergunde werkplekken mag nooit ten koste gaan van al bestaande vergunde werkplekken.
  • Vooral voor (homo, maar ook hetero) mannen, non-binaire personen en transpersonen (transvrouwen enigszins uitgezonderd) is er een gebrek aan vergunde werkplekken.
  • Er is onder sekswerkers ook behoefte aan extra vergunde werkplekken op andere plaatsen dan raamstraten.
  • Als vergunde werkplekken verplaatst moeten worden, moeten de nieuwe plekken geopend worden voordat de oude gesloten worden. In het verleden is dit vaak fout gegaan. Zo een gang van zaken tast het vertrouwen van sekswerkers in gemeenten aan.
  • Tippelzones zouden de sekswerkers geëmancipeerd moeten benaderen en niet betuttelen.

 

Thuiswerk

Er is onder sekswerkers een grote behoefte aan de mogelijkheid tot legaal en veilig sekswerk vanuit huis (thuiswerk). Tilburg is een goed voorbeeld als het gaat om sekswerk vanuit huis. Dit komt onder andere vanwege de goede samenwerking tussen politie, sekswerkers en de gemeente Tilburg.

In veel gemeenten is thuiswerk niet mogelijk. Hier wordt binnen de gemeenten op gecontroleerd. In deze gemeenten wordt gewerkt aan de decriminalisering van thuiswerk: Tilburg, Den Haag, Arnhem, Almere en Assen. In Rotterdam is thuiswerk legaal, zolang het niet bedrijfsmatig is. Dit houdt in dat er niet geadverteerd mag worden. Het is belangrijk dat thuiswerk in meer steden mogelijk wordt.

 

Hieronder een aantal voordelen van thuiswerk. Thuiswerk:

  • faciliteert digitaal sekswerk.
  • zorgt voor onafhankelijkheid van een exploitant of van een niet-thuis werkplek.
  • zorgt voor meer verdiensten, waardoor er minder klanten per dag nodig zijn.
  • zorgt voor een minder kwetsbare positie ten opzichte van een klant – illegaal thuiswerk plaatst de klant in een machtspositie: de klant kan de sekswerker aangeven bij de politie, met als gevolg risico op huisuitzetting voor de sekswerker.
  • maakt de communicatie met thuiswerkende sekswerkers en het aanbieden van hulp aan hen mogelijk en/of makkelijker.
  • maakt het voor thuiswerkende sekswerkers mogelijk en/of makkelijker om misstanden te melden.

 

Zo zien sekswerkers het beleid rondom thuiswerk voor zich:

  • Mogelijkheid tot samenwerken in één huis, dit bevordert de veiligheid van de sekswerkers. Bijvoorbeeld maximaal 3 sekswerkers toestaan per adres.
  • Huisbazen mogen in een huurcontract geen verbod op thuiswerk geven, of moeten daar niet op handhaven. Als dit niet gebeurt is thuiswerk alleen mogelijk vanuit een koopwoning. Op deze manier hebben alleen sekswerkers uit een geprivilegieerde positie de mogelijkheid tot thuiswerk.
  • Vergunningseis voor zelfstandige sekswerkers moet worden afgeschaft. Er zijn veel eisen aan het verkrijgen voor zo een vergunning, ze zijn ingewikkeld om aan te vragen en kosten veel geld. Sekswerk aan huis zou op eenzelfde manier moeten kunnen plaatsvinden als kappers en nagelsalons aan huis.
  • Bij de start van een sekswerkbedrijf aan huis zou de nieuwe ondernemer uitgenodigd moeten worden voor een startbijeenkomst waarin de ondernemer ook in contact wordt gebracht met hulporganisaties en de sekswerkers community in de betreffende gemeente.

Diversiteit en inclusiviteit

Er moet in beleidsvorming aandacht zijn voor alle typen sekswerkers, alle typen sekswerk, alle verschillende statussen van sekswerkers en alle typen sekswerk-werkplekken. Op dit moment is er vooral ondersteuning en aandacht voor (cis-) vrouwen die sekswerk beoefenen. De positieverbetering voor sekswerkers in het geheel kan echter alleen maar verbeterd worden, als er in de diverse groepen geïnvesteerd wordt.

 

Hieronder een aantal punten om de diversiteit en inclusiviteit van sekswerk te verbeteren:

  • Er moet met name ook extra aandacht zijn voor de veiligheid van sekswerkers uit kwetsbare en gemarginaliseerde groepen. Het gaat hier bijvoorbeeld om migranten, mensen die niet goed Nederlands spreken, mensen van kleur, jongeren, lhbtiq+ personen en andere gemarginaliseerde groepen.
  • Op dit moment bereikt de hulpverlening mannelijke sekswerkers minder makkelijk. De drempel voor hulpverlening opzoeken is voor deze groep hoger, omdat zij vaker onvergund werken. Zij missen hierdoor toegang tot basiszorg.
  • Contact via internet is een manier om sekswerkers uit gemarginaliseerde en kwetsbare groepen, mannelijke sekswerkers en anderen die onvergund thuiswerken te bereiken (voor hulpverlening).
  • In de sekswerk sector is er vaak sprake van discriminatie en institutioneel racisme. Deze richt zich met name op sekswerkers die geen witte, jonge (35-), cis-overkomende vrouw zijn en/of niet voldoen aan bepaalde schoonheidsidealen. Bijvoorbeeld: In een grote keten van SM-studios mag je niet afspreken als duo van twee mannen. Ook zijn intakegesprekken bij exploitanten zijn vaak erg persoonlijk. Dit moet aangepakt worden.
  • Denk intersectioneel na over sekswerk.

In gesprek met sekswerkers

Ga als gemeenteraadslid in gesprek met sekswerkers: praat met sekswerkers, niet over sekswerkers. Door als gemeente te spreken met sekswerkers, durven andere sekswerkers (bijvoorbeeld uit kwetsbare groepen) zich ook meer uit te spreken. Praat met sekswerkers over de behoeften van sekswerkers, beleid dat gaat over sekswerk en thema’s waar je ook over praat met andere ondernemers. Bijvoorbeeld ‘drukte in de binnenstad’.

 

Onderschat de kennis van sekswerkers over belangrijke beleidsthema’s niet. Zij hebben niet alleen iets te zeggen over sekswerk, maar hebben bijvoorbeeld ook expertise op de bestrijding van mensenhandel en op ondernemerschap. Buiten de kennis die sekswerkers hebben, zijn er ook een aantal organisaties die zich bezighouden met sekswerk en sekswerkers.

 

Hieronder een aantal belangrijke punten rondom gesprekken met sekswerkers:

  • Het gaat nadrukkelijk niet om puur symbolische inspraakbijeenkomsten om draagvlak te winnen voor vooraf bepaald beleid.
  • Het is belangrijk dat de gesprekken in een veilige omgeving gevoerd kunnen worden, dat betekent met name ook gesprekken voeren die niet openbaar zijn.
  • Beleid rondom sekswerk wordt door gemeenten vaak ‘zomaar’ overgenomen van andere gemeenten zonder in gesprek te gaan met sekswerkers in de betreffende gemeente. Iedere gemeente heeft sekswerkers met eigen behoeften en ideeën.

 

Tips om een beter beeld te krijgen van de sekswerk sector in je gemeente:

  • Kijk rond op social media. Of plaats een oproep op social media.
  • Maak contact met sekswerkers die samenwerken met andere gemeenten. Via hen kun je in contact komen met sekswerkers in jouw gemeente.
  • Benader sekswerkers niet zomaar ‘vanuit de gemeente’. Doe dit samen met of via een sekswerker.

 

 

Hieronder een aantal belangrijke punten rondom samenwerkingen met sekswerkers en organisaties die zich bezighouden met sekswerk en sekswerkers:

 

  • Voorbeelden van goede infrastructuren zijn: P&G292, de GGD, SHOP, Belle (Utrecht), Door2Door (Rotterdam) en Sterkhuis (Tilburg) en de politie.
  • Sekswerkers onderstrepen het belang van hulporganisaties als SHOP en P&G292 en raden gemeenten aan iets vergelijkbaars op te zetten of deze organisaties te ondersteunen in hun gemeente. Hulporganisaties zien nu dat sekswerkers uit kleinere regio’s langskomen voor hulp in de grotere regio’s vanwege het tekort aan hulp plekken.
  • (Kleinere) gemeenten die nog geen infrastructuur voor kennisuitwisseling en samenwerking hebben wordt aangeraden contact op te nemen met grotere gemeenten en bestaande hulporganisaties zodat zij kunnen ondersteunen bij het opzetten van lokale samenwerkingen. Zij kunnen bijvoorbeeld: kennis delen, contact leggen tussen gemeente en sekswerkers, sekswerk community aanspreken, laten zien hoe je netwerken met zorgorganisaties en andere partners in de stad opzet.
  • Een al bestaande samenwerking tussen verschillende gemeenten en andere partijen is de SWAD: Sekswerk Alliantie Destigmatisering. Deze alliantie bestaat uit 22 leden en is inclusief hulporganisaties, sekswerker-led organisaties en sekswerkers. Op dit moment kunnen gemeenten zich niet aansluiten bij de SWAD met oog op de balans van type organisaties in de SWAD, maar zij kunnen wel contact opnemen met (partijen van) de SWAD voor informatie en inspiratie.
  • Er is behoefte aan een Interstedelijk Overleg Sekswerk: een samenwerking tussen meerdere gemeenten en sekswerkers. Doel van zo’n overleg zou informatie-uitwisseling zijn, inclusief een kennisuitwisseling over de meer technische zaken zoals: verordeningen, juridische zaken, etc.
  • Het blijven steunen van een sterke autonome sekswerk community is belangrijk, omdat:
    • ze lobbyen in de politiek, eigen onderzoeken doen en rapporten aanleveren.
    • kwetsbare sekswerkers deze community kunnen vinden en zich hierbij kunnen aansluiten.
    • ze zelfstandig en onafhankelijk kunnen samenkomen. Dit zorgt voor vrijheid en emancipatie.
    • ze interessante inzichten leveren over ongedocumenteerde mensen en mensen uit azc’s.
    • ze een plek zijn om om te leren omgaan met stigma’s.
    • ze mensen opvangen.
    • ze misstanden signaleren.
    • ze mensen in contact brengen met hulpverlening.
  • Wat heeft de autonome sekswerkers community nodig van een gemeente:
    • Mogelijkheid om (eerste) overleggen te organiseren.
    • Hulp om structuren te kunnen maken.
    • Middelen om de community te verstevigen.
    • Bescherming van mensen als iets uit de hand loopt.

 

Portefeuille sekswerk als raadslid in de gemeente

Steeds vaker zijn er gemeenteraadsleden die de portefeuille sekswerk op zich nemen.

 

Een aantal belangrijke punten om rekening mee te houden als (toekomstig) gemeenteraadslid:

  • Een beleidswissel op gemeentelijk niveau geeft vaak onrust onder sekswerkers. Houd tijdens een beleidswissel contact met sekswerkers over het proces.
  • De portefeuilles waar sekswerk onder valt zouden uitgebreid moeten worden. Sekswerk valt op dit moment alleen onder de portefeuilles veiligheid en/of zorg, in plaats van (ook) onder de portefeuille economische zaken. Momenteel is sekswerk helaas ook geen onderdeel van economisch beleid. Andere portefeuille die zich ook zouden moeten bezighouden met sekswerk zijn: sociale zaken, economische zaken en emancipatie.
  • Een voorbeeld van een succes in Den Haag: er was altijd de kadernota ‘mensenhandel en prostitutie’. Nu zijn deze twee kaders opgesplitst: één voor alle vormen van mensenhandel, en de ander voor sekswerk. Dit nieuwe systeem werkt door in de beleidsvorming.
  • Sommige gemeenten nemen zelf initiatief en wachten niet totdat de landelijke politiek klaar is met de Wet Regulering Sekswerk.
  • Zoek ook de samenwerking op met verschillende (politieke) partijen. Niemand gaat erop achteruit als een gemarginaliseerde groep meer rechten krijgt.
  • Ontwikkel een goede infrastructuur in je gemeente voor kennisuitwisseling en samenwerking rondom sekswerk. Mogelijke samenwerkingspartners zijn: sekswerkers, gemeente, zorgpartners, andere hulpverlening, politie.
  • Sekswerkers werken via de opting-in regeling, maar daarin worden zij noch als medewerker noch als zelfstandige gezien. Veel sekswerkers voldoen aan alle plichten als ondernemer (zoals het betalen van belasting), maar krijgen vervolgens niet alle bijbehorende rechten zoals:
    • Een veilige werkplek.
    • Coronasteun
    • Aftrekposten van belasting.
    • Onderdeel zijn van lange termijnvisie in de economische ontwikkeling van een gemeente.
    • Subsidies en potjes waar ondernemers aanspraak op kunnen maken als onderdeel van de economische visie van een gemeente.